Қазақстандықтар шенеуніктер санын жедел қысқартуды талап етуде, деп хабарлайды Kaztoday.kz.
Қазақстанда мемлекеттік қызметшілер санын қысқарту бойынша шұғыл шаралар қабылдауды талап ететін петиция пайда болды. Бұл туралы Facebook парақшасында петиция бастамашыларының бірі, белгілі адвокат Жангелді Сүлейманов хабарлады.
«Біз, Қазақстан Республикасының азаматтары, Президентке, Үкіметке және Парламентке мемлекеттік қызметшілер санын қысқарту және мемлекеттік басқарудың тиімділігін арттыру бойынша шұғыл шаралар қабылдау туралы талаппен жүгінеміз.
Еске салсақ, 2019 жылы Президент Қасым-Жомарт Тоқаев 2024 жылға дейін мемлекеттік қызметкерлер санын 25%-ға қысқарту туралы тапсырма берген болатын. Алайда бұл мәселе жыл сайынғы жолдауларда бірнеше рет көтерілгеніне қарамастан, қойылған міндет әлі күнге дейін орындалған жоқ.
Біз мұның негізгі себебі – саяси ерік-жігердің жоқтығы және мемлекеттік аппараттың өз мүддесіне қайшы келетін реформаларды өз бетінше жүргізе алмауы деп санаймыз.
Неліктен бұл маңызды:
1. Мемлекеттік аппараттың тиімсіздігі.
Мемлекеттік аппараттың тұрақты өсуі бюджет шығындарының артуына алып келеді, оның ішінде:
Жалақы төлеу,
Іссапарлар,
Кеңселерді күтіп-ұстау,
Қызметтік көлік,
Өзге де жанама шығындар.
Біздің есептеулеріміз бойынша, бір мемлекеттік қызметкерді ұстау оның жалақысынан 10 есе қымбатқа түседі.
Мысалы, егер оның айлық жалақысы 500 000 теңге болса, оған кететін жалпы шығын 5 миллион теңгеге жетуі мүмкін.
2. Шынайы реформалардың жоқтығы.
Мемлекеттік аппарат өзін-өзі реформалауға мүдделі емес, сондықтан шенеуніктер санын қысқарту міндетін сыртқы сарапшылардың қатысуынсыз орындау мүмкін емес.
3. Бюджетті үнемдеудің қажеттілігі.
Мемлекеттік қызметкерлерді қысқарту арқылы айтарлықтай қаржы үнемделеді.
Бұл қаражатты әлеуметтік бағдарламаларға, денсаулық сақтау, білім беру және инфрақұрылымды дамытуға бағыттауға болады.
Біздің талаптарымыз:
1. Мемлекеттік қызметкерлерді қысқарту жоспарын жасау үшін беделді шетелдік консалтингтік компанияларды тарту.
Тәуелсіз аудит жүргізу және нақты қысқарту стратегиясын әзірлеу қажет.
Біз мұндай зерттеулерге кететін шығын (жылына шамамен 2 млрд теңге, 5 жыл ішінде) бюджет үнемделуінің есебінен толық ақталады деп есептейміз.
2. Тиімсіз іс-шараларға жұмсалатын шығындарды қысқарту.
Қаржыландыру көздері форумдар, симпозиумдар, іссапарлар және қажетсіз сатып алулар шығындарын қысқарту арқылы табылуы тиіс.
Ұлттық экономика вице-министрі Арман Қасеновтің 2025 жылдың 13 ақпанында Сенатта сөйлеген сөзінде форумдар мен парадтарға 1-3 млрд теңге жұмсалатыны және бұл ел экономикасы үшін айтарлықтай үлкен шығын емес екені айтылды.
Егер вице-министр 3 млрд теңгені елеусіз деп санаса, онда үкіметке мемлекеттік аппаратты оңтайландыру зерттеулеріне 5, тіпті 10-15 млрд теңге табу қиындық тудырмауы тиіс.
3. Алдымен орталық органдардан бастау.
Бастапқы аудит ең алдымен министрліктер, агенттіктер, ведомстволар және облыстық әкімдіктерде жүргізілуі керек.
4. Квазимемлекеттік секторды реформалау.
Бұл сектордағы қызметкерлердің 30-40%-ы артық деп санаймыз,
Кейбір ұйымдарды 80%-ға дейін қысқартуға болады.
5. Судьялар санын арттыру.
Мемлекеттік қызметкерлер санын қысқартумен қатар, елдегі судьялар санын кемінде 2 есеге көбейту қажет.
Бұл сот жүйесіндегі жүктемені азайтып, сот шешімдерінің сапасын арттырып, азаматтардың әділдікке қол жеткізуін қамтамасыз етеді.
Күтілетін нәтижелер:
✅ Бюджетті 25-30%-ға дейін үнемдеу
✅ Мемлекеттік басқару тиімділігін арттыру
✅ Коррупция мен бюрократия деңгейін төмендету
✅ Азаматтардың мемлекетке деген сенімін нығайту
Біз билікті осы шараларды іске асыру бойынша шұғыл жұмысты бастауға шақырамыз!
Тиімді мемлекеттік басқару – бұл заман талабы ғана емес, сонымен қатар еліміздің өркендеуінің басты шарты!»– делінген құжатта.
